+ SOL ve SAĞ beyin

                           

SOL ve SAĞ beyin

İngiliz bilim adamı, nöropsikolog  Roger Sperry (1913-1997)  “bölünmüş beyin” çalışmalarıyla 1981 yılın Nobel Tıp ödülünü kazanmıştır. Sperry epilepsi hastalarını tedavi etmek amacıyla  beynin sağ ve sol yarımkürelerinin arasındaki bağlantıyı(korpus callosumu) kesti. Sonuçta, bu hastaların beyinlerinin sağ ve sol yarımkürelerinin birbirinden bağımsız olarak bilinç sahibi olduğu görüldü. Beynin her bir yarısı bağımsız hareket ede biliyordu. Sağ gözü ve elini kullanarak hasta kalem ala biliyordu, ama neden bunu yaptığını bilmiyordu. Sol eli ve gözü ile çalışan hasta bir eşyanın neye yaradığını biliyordu, ama onun adını söyleyemiyordu.

Psikiyatrist ve araştırmacı Fredric  Schiffer, Sperry’nin bu buluşunu baz alarak deneyimler yaptı ve şaşırtıcı bir sonuç elde etti: bizde iki yarımküreye bağlı sahip olduğumuz iki bilinç vardır. Bunların bir birinden bağımsız çalıştığını, farklı anıları, davranışları olduğunu ileri sürdü ve “ İki bilinç- bölünmüş beynin psikolojisi “-kitabında fikrini güzel şekilde ispatladı. Şchiffer çalışmalarında gösterdi ki, gözü uyarısını kullanarak beynin farklı acılı ve ya neşeli anılarını harekete geçirmek mümkündür. Bu buluş beyinde kodlanmış anılara ulaşma ve onlarla çalışma fırsatı verdi.

Schiffer’in en önemli buluşu özel yapılmış gözlüklerle beynin farklı alanını çalıştırmaktır, orada saklanmış kötü ve ya iyi olayları canlandırmaktır. Hastalar beynin bir yarımküresini gözlükle izole edildiğinde kendilerini duygusal ve zihinsel tamamen farklı hissettiklerini söylüyordular. Schiffer korku, depresyon, psikolojik bozukluklar yaşayan hastalara “bölünmüş beyin terapisini” başarıyla uygulamağa başladı.

Siz de, değerli okurum, böyle bir deney yapa bilirsiniz. Sırasıyla sağ ve sol gözünüzü kapatın. Bakin sağ gözünüz açık olunca neler hissediyorsunuz? Ve ya sol gözünüz açık olunca ne hissettiniz? Moraliniz bozuldu mu? Hangi durumda kendinizi daha iyi hissettiniz? Eğer somut bir farkı duyumsadınızsa, bilincinizin birisinde bozukluk var ve onunla çalışmanız gerekir. Schiffer çalışmalarında hastaların iyi çalışmayan beyinle diyaloga girip konuşmayı, onun problemlerini anlamayı ve iyileştirmeyi öğretiyor. Onun temel fikri- insan iki bilince ve bunlara bağlı iki kişiliğe sahiptir. Bunların arasında denge bozulduğunda hastalıklar, ruhsal problemler ortaya çıkar.

Bilim artık beynin yarımküreleri arasında belirgin anatomi ve işlev farklılıklarını ispatlamıştır.

Sol beyin mantık ve rasyonellikten sorumludur. Bu beyin kişiliği yönetmeye çalışır. Dış dünyayı algılayış şekli düzdür, çizgiseldir. Sol beyin mantıkla, kıyaslamayla, verilerle çalışır. Sol beyin sebep-sonuca dayanır, duygularını kontrol eder, mantıklı ve düzgün konuşmayı sever, ayrıntılı planlar yapar.

Sağ beyin duyguların, sezgilerin ve yaratıcılığın kaynağıdır. O daha çok bütünden etkilenir, ayrıntılara dikkat etmez. Sağ beyin duygulara ve formlara odaklanmıştır, problemleri sezgilerle ve varsayımlarla çözer. O farklı sistemlerde benzeri arar, ani harekete geçer, somut olamayan bilgiyi kullanır. Bu beyin beraberliği iktidara tercih eder.

Bu iki beynin farklı özellikleri bize iki yarımküreyle bağlı farklı düşünce tarzının olduğunu gösteriyor. Bunların biri görsel ve analitik, o birisi ise görsel olmayan ve sezgisel. Bizim düşüncemiz bu iki yarımkürenin iç içe çalışmasından doğar. Sırasıyla biri üste çıkar, denetimi eline alır, sonra yerine o biri beyin gelir. İki beynin dengeli çalışmasında tüm başarılı çalışmalar ve buluşlar doğar.

Bilimde, sanatta ve başka alanlarda başarılı buluşlar, keşifler hep ruhsal yükseliş, coşku anında gerçekleşir- sağ beynin dominantlığı.  Ama bu yükselişin temelinde verilerin, bilginin araştırmaları ve analizi yatıyor- sol beynin işlevi. Bu sürecin sonunda yine sol beyin ilham anında gelen bilgiyi analiz eder ve sistemleştirir. Sağ beyin olmasa yeni idealar da olmazdı, sol beyin olmasa, kimse bu ideanın işe yarayacağını anlamazdı.

İki beyin biri biriyle uyum ve ya karşı durmada ola bilirler. Bazı kişileri sol beyin yönetir, bazılarını ise –sağ. Beyinlerin zıt çalışması insan psikolojisinde büyük problemler doğuruyor. Beynin biri daha iyi çalışıp üste çıktığında, öteki pasif kalır. Bu durumda insan yarı beyniyle düşünür. Duruma göre sağ ve sol beyin üstün duruma gelmesi normaldir, ama uzun süre bir tarafın çalışması çeşitli problemleri oluşturur. İki beynin uyum içinde çalışması insanın tek düşüncesini değil, onun bedenini de iyi şekilde etkiler. Sol beyin bedenimizin sağ tarafını yönetir. Sağ beyin ise-sol tarafını.